مالیات حقوق + جدول محاسبه مالیات بر درآمد حقوق سال 1402

در جامعه‌های مدرن، مالیات حقوق به عنوان یکی از ابزارهای مهم دولت برای جمع‌آوری منابع مالی به‌منظور تأمین نیازهای عمومی و توسعه اقتصادی مطرح است. این نوع مالیات، به عنوان یکی از مؤلفه‌های سیستم مالی کشور، بر روی درآمدهای حاصل از کسب و کارها و حقوق فردی تعیین شده و در اغلب کشورها به‌صورت متناسب با درآمد و نوع فعالیت‌های انجام‌شده، اجرا می‌گردد.

موسسه رهبر حساب در راستای آموزش حسابداری در این مقاله، به بررسی اهمیت و تأثیر مالیات حقوق بر افراز و نزولات اقتصادی، توزیع مناسب درآمد، تعزیز توسعه اقتصادی و ایجاد تعادل اجتماعی می‌پردازیم. همچنین، به بررسی نقش مؤثر این ابزار مالی در افزایش اعتماد مردم به دولت و ارتقاء سطح خدمات عمومی نیز خواهیم پرداخت.

 

جدول مالیات حقوق ماهیانه 1402

جدول مالیات حقوق سالیانه 1402

مالیات حقوق چیست؟

مالیات حقوق یکی از بخش‌های مالیات بر درآمد است که در ردیف قانون مالیات‌های مستقیم قرار دارد و با نسبت خاصی از درآمد شخصی تعیین می‌شود. مالیات حقوق به عنوان یک مالیات تکلیفی و مستقیم در نظر گرفته می‌شود و کارفرما وظیفه محاسبه این مالیات و پرداخت آن را دارد. مالیات بر درآمد حقوق بر اساس درآمد شخصی تعیین می‌شود و درصد مالیات بر حقوق برای هر پله درآمدی مشخص است. Salary tax برای حقوق کمتر از حد معافیت مشمول مالیات نمی‌شود. در صورت عدم پرداخت مالیات حقوق، مجازات‌هایی مانند حبس، ممنوعیت خروج از کشور، جریمه نقدی و محرومیت از استفاده از معافیت مالیاتی در سال مربوطه برای شخص قابل اعمال است.

 

 

تعریف مالیات حقوق؛ محاسبه و پرداخت آن وظیفه کیست؟

مالیات حقوق یکی از اقسام مالیات است که مستقیماً از درآمد و حقوق افراد (حقیقی یا حقوقی) دریافت می‌شود. این نوع مالیات به دو دسته‌ی مستقیم و غیرمستقیم تقسیم می‌شود: مالیات مستقیم: این نوع مالیات به طور مستقیم از درآمد و دارایی‌های افراد (حقیقی یا حقوقی) وصول می‌شود، نظیر مالیات بر درآمد حقوق و مالیات بر دارایی. مالیات غیرمستقیم: این نوع مالیات به قیمت کالاها و خدمات تعلق می‌گیرد و به تدریج به مصرف‌کننده منتقل می‌شود، نظیر مالیات بر ارزش افزوده و مالیات واردات.

مطابق ماده 86 قانون مالیات‌های مستقیم (ق.م.م) و تبصره‌ی این ماده، مالیات بر درآمد حقوق جزو مالیات‌های تکلیفی محسوب می‌شود. مالیات تکلیفی به این معناست که مسئول شناسایی مبلغ و پرداخت مالیات حقوق به عهده‌ی پرداخت‌کننده حقوق (کارفرما) است و افراد در قبال مالیات بر درآمد حقوق وظیفه‌ای ندارند. شرکت‌ها می‌توانند با استفاده از نرم‌افزارهای حقوق و دستمزد، به آسانی محاسبه و پرداخت مالیات حقوق را انجام دهند.

نرخ مالیات حقوق برای سال 1402 چقدر است؟ در جدول مالیات حقوق سال 1402 بررسی می‌شود. بخش قابل توجهی از درآمد دولت در سال جاری از طریق مالیات حاصل می‌شود. در این بخش از مقاله، بر اساس آخرین قوانین، اطلاعات و به‌روزرسانی‌ها، نرخ و محاسبه مالیات حقوق برای سال 1402 را بررسی می‌کنیم. به‌عنوان مثال، اگر مجموع پرداختی که تحت مالیات قرار می‌گیرد، برای یک کارگر 13 میلیون تومان باشد، ابتدا آستانه‌ی معافیت 10 میلیون تومان از این مبلغ کسر می‌شود و باقی‌مانده آن در نرخ مالیات مصوب ضرب‌شده و میزان مالیاتی که این فرد باید پرداخت کند، مشخص می‌شود. این مبلغ نیز قبل از واریز حقوق به حساب او کسر می‌شود.

 

فرایند محاسبه مالیات بر حقوق کارگران چگونه است؟

مالیات و نرخ آن هر ساله یک مسئله مهم برای تمامی متأسفان (مالیات‌زدگان) است و در واقع همه مخاطبان در ابتدای سال منتظر اعلام بخشنامه‌های مراجع مالیاتی در خصوص میزان معافیت مالیاتی و چگونگی محاسبه آن هستند. اما در میان همه متأسفان و مشمولان، مالیات کارگران و افرادی که در کارخانه‌های تولیدی یا خدماتی مشغول به کار هستند، به دلیل سطح درآمد پایین‌تری که دارند، از اهمیت خاصی برخوردار بوده و همواره مورد توجه رسانه‌ها قرار گرفته است.

اینکه نمایندگان کارگران چقدر می‌توانند حقوق کارگران را رعایت کنند و چقدر شرایط اقتصادی و تورم موثر است، همه بستگی به کمیسیون تعیین‌کننده مالیات‌ها دارد و در نهایت خروجی این کمیسیون الزامات قانونی را به همراه دارد؛ و کارفرمایان موظف می‌شوند قبل از پرداخت حقوق کارگران خود، مالیات تکلیفی آن را کسر کرده و باقی‌مانده حقوق را به حساب آن‌ها واریز نمایند.

 

مالیات حقوق کارگران چقدر است؟

تفاوتی بین مالیات حقوق کارگران و کارمندان از نظر کسر مالیات وجود ندارد. در پایان هر سال، نرخ مالیات بر درآمد برای تمامی کارگران و کارمندها به صورت یکسان تعیین می‌شود. نکته‌ای که مهم است به آن توجه کنیم، این است که نرخ مالیات با توجه به میزان درآمدی که کارمند یا کارگر دارد، تعیین می‌شود. برای تعیین نرخ مالیات بر درآمد برای هر سال، در ابتدا مقدار حقوقی که معاف از مالیات است مشخص می‌شود. به‌عنوان مثال، حداکثر حقوق معاف از مالیات برای سال 1402 برابر با ده میلیون تومان تعیین شده است.

پس از تعیین میزان حقوقی که معاف از مالیات است، نرخ مالیات به صورت پله‌ای تعیین می‌شود. به عبارت دیگر، باید بر اساس نرخ‌های مالیاتی بالاتر مالیات حقوق خود را پرداخت کنید، تا میزان درآمد بالاتری داشته باشید. به عنوان مثال، کسانی که در سال 1402 بین ده میلیون تومان تا چهارده میلیون تومان حقوق می‌گیرند، باید 10% مالیات پرداخت کنند و کسانی که بین چهارده میلیون تومان تا بیست و سه میلیون تومان درآمد دارند، باید 15% مالیات پرداخت کنند. در این مقاله، نرخ مالیات حقوق سال 1402 مصوبه کمیسیون تلفیق را برای سطوح مختلف درآمدی در یک جدول ارائه کرده‌ایم.

 

 

افراد مشمول مالیات بر حقوق چه کسانی هستند؟

با توجه به ماده 82 قانون مالیات‌های مستقیم، هر فرد حقیقی که در خدمت یک شخص دیگر (اعم از حقیقی یا حقوقی) در ایران مشغول به کار شده و در ازای خدمات انجام شده به شکل نقدی یا غیرنقد درآمد دریافت کند، مشمول مالیات بر درآمد حقوق می‌شود. برای مطالعه جزئیات بیشتر در مورد انواع مالیات و مقررات مرتبط، به صفحه آموزش مالیات به صورت جامع مراجعه کنید.

موارد مشمول مالیات حقوق و قوانین مرتبط با آن: تمامی افرادی که به هر نحوی در حال انجام فعالیت‌های کاری هستند و درآمد حقوقی دریافت می‌کنند و تحت پوشش بیمه تامین اجتماعی قرار دارند، موظفند بخشی از درآمد حقوقی خود را به عنوان مالیات بر درآمد حقوق به وزارت اقتصاد و دارایی پرداخت کنند. نرخ مالیات حقوق در هر سال متغیر بوده و براساس بخشنامه‌هایی که به تمامی کارفرمایان و واحدهای اقتصادی ارسال می‌شود، تعیین می‌شود. کارفرما موظف است مالیات مرتبط با حقوق و مزایای کارکنان خود را کسر و آن را به حساب معین وزارت امور اقتصادی و دارایی واریز نماید.

 

مفهوم درآمدهای معاف از مالیات چیست؟ (معافیت مالیاتی حقوق در سال 1402)

 معافیت مالیاتی حقوق از طرفی، در ماده 91 ق.م.م شفافاً بحث شده و از دیگر سو، دارای 13 بند مختلف است. این بندها به شرح زیر آمده‌اند:

• مدیران و اعضای هیئت‌های سیاسی خارجی: شامل افرادی است که به کشور وارد می‌شوند و اعضای نمایندگی‌های فوق‌العاده از دولت‌های بین‌المللی که در کشور حضور دارند، در صورت وجود معاملات متقابل.

—————————————————————————————————————————————————————–

• رؤسا و اعضای مأموریت‌های کنسولی خارجی در ایران و کارمندان مؤسسات فرهنگی دولت خارجی: در مورد درآمد حقوقی که از دولت متبوع خود دریافت می‌کنند و درصورت وجود معامله متقابل.

—————————————————————————————————————————————————————–

• کارشناسان خارجی که با موافقت دولت جمهوری اسلامی‌ایران اعزام می‌شوند: افرادی که با موافقت دولت از محل کمک‌های بلاعوض فنی و اقتصادی و علمی‌و فرهنگی دولت خارجی و یا مؤسسات بین‌المللی به ایران اعزام می‌شوند.

—————————————————————————————————————————————————————–

• کارمندان محلی سفارتخانه‌ها و کنسولگری‌ها و نمایندگی‌های دولت جمهوری اسلامی‌ایران در خارج: اگر دارای تابعیت دولت جمهوری اسلامی‌ایران نباشند، مشمول می‌شوند در صورت وجود معامله متقابل.

—————————————————————————————————————————————————————–

• حقوق بازنشستگی، وظیفه، مستمری، پایان خدمت و خسارت اخراج و بازخرید خدمت و وظیفه، حق سنوات و حقوق ایام مرخصی استفاده‌نشده: که در موقع بازنشستگی یا از کارافتادگی به حقوق بگیر پرداخت می‌شود.

—————————————————————————————————————————————————————–

• هزینه‌های سفر و فوق‌العاده مسافرت مرتبط به شغل.

—————————————————————————————————————————————————————–

• مسکن واگذاری در محل کارگاه یا کارخانه جهت استفاده کارگران و خانه‌های ارزان‌قیمت سازمانی در خارج از محل کارگاه یا کارخانه که مورد استفاده کارگران قرار می‌گیرد.

—————————————————————————————————————————————————————–

• وجوه حاصل از بیمه بابت جبران خسارت بدنی و معالجه و امثال آن.

—————————————————————————————————————————————————————–

• عیدی سالانه یا پاداش آخر سال، که جمعاً معادل یک دوازدهم معافیت مالیاتی موضوع ماده ۸۴ این قانون است.

—————————————————————————————————————————————————————–

• خانه‌های سازمانی که با اجازه قانونی یا به موجب آیین‌نامه‌های خاص در اختیار مأموران کشوری قرار می‌گیرد.

—————————————————————————————————————————————————————–

• وجوهی که کارفرما بابت هزینه معالجه کارکنان یا افراد تحت تکفل آن‌ها به پزشک یا بیمارستان پرداخت می‌کند.

—————————————————————————————————————————————————————–

• مزایای غیرنقدی پرداختی به کارکنان، حداکثر معادل دو دوازدهم معافیت موضوع ماده ۸۴ این قانون.

—————————————————————————————————————————————————————–

• درآمد حقوق پرسنل نیروهای مسلح جمهوری اسلامی‌ایران: اعم از نظامی و انتظامی، مشمولان قانون استخدامی وزارت اطلاعات، جانبازان انقلاب اسلامی و جنگ تحمیلی و آزادگان.

 

چقدر معافیت سالانه از مزایای غیرنقدی در سال ۱۴۰۲ است؟

طبق بند ۱۲ ماده ۹۱ ق.م.م، معافیت مالیاتی سالانه از مزایای غیرنقدی به میزان دو دوازدهم معافیت سالانه از پرداخت مالیات است. میزان معافیت سالیانه مالیات در سال ۱۴۰۲ برابر است با:

12× معافیت ماهانه = معافیت مالیات سالانه

12× 100,000,000= معافیت سالانه سال 1402

ریال 1,200,000,000= معافیت سالانه سال 1402

بنابراین:

2 × (12 ÷ معافیت مالیاتی سالانه) = معافیت مزایای غیرنقد

2 × (12 ÷ 1,200,000,000) = معافیت مزایای غیرنقد

ریال 200,000,000 = معافیت مزایای غیرنقد

 

 

معافیت مالیات بر حقوق در سال ۱۴۰۲ چقدر است؟

به گفته سخنگوی کمیسیون تلفیق لایحه بودجه سال ۱۴۰۲، سقف معافیت مالیاتی برای کارکنان دولت در این سال به ۱۰ میلیون تومان ارتقاء یافته و حقوق‌های بیشتر از این مبلغ تحت مالیات پلکانی قرار خواهند گرفت. رحیم زارع، در توضیح مصوبه کمیسیون تلفیق بودجه ۱۴۰۲، اعلام کرد: کمیسیون تلفیق تصویب کرد که حقوق‌های تا ۱۰ میلیون تومان از مالیات معاف شوند.

وی افزود: مالیات بر حقوق متغیر خواهد بود، به این صورت که حقوق‌های بین ۱۰ میلیون تومان تا ۱۴ میلیون تومان با ۱۰ درصد مالیات محاسبه خواهند شد، حقوق‌های بین ۱۴ میلیون تا ۲۳ میلیون تومان با ۱۵ درصد، بین ۲۳ میلیون تا ۳۴ میلیون تومان با ۲۰ درصد و درآمد بیشتر از ۳۴ میلیون تومان با ۳۰ درصد مالیات محاسبه خواهد شد. این مالیات‌ها شامل مابه‌التفاوت هر پلکان محاسبه می‌شود.

همچنین، حقوق اعضای رسمی هیئت علمی دانشگاه‌ها در سال ۱۴۰۲، با رعایت قانون اصلاحی مرتبط با پایه حقوق اعضای رسمی هیئت علمی شاغل و بازنشسته دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی مصوب ۱۶/۱۲۱۳۶۸ با اصلاحات و الحاقات بعدی، با در نظر گرفتن معافیت‌های مقرر در قانون مالیات‌های مستقیم، مشمول مالیات به نرخ ۱۰ درصد (%۱۰) خواهد بود. از میان گروه‌های معاف، مالیات حقوق ایثارگران و بستگان درجه یک آنها نیز معافیت دارند.

با توجه به ماده (۵) قانون اصلاحی مرتبط با پایه حقوق اعضای رسمی هیئت علمی شاغل و بازنشسته دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی، تا حداکثر ۱۰ درصد (۱۰%) از درآمد حقوقی اعضای هیئت علمی به عنوان مالیات کسر خواهد شد. اگرچه، با توجه به مفهوم “کارانه” که از موارد استثناها در بند (الف) تبصره ۱۲ مذکور خارج شده است، کارانه دریافتی توسط اعضای هیئت علمی (با رعایت بخشنامه شماره ۵۱۸/۹۸/۲۰۰ مورخ ۲۱/۱۱/۱۳۹۸) مشمول نرخ ۱۰ درصد (%۱۰) نخواهد بود و با توجه به میزانی که حقوق و مزایا پوشش می‌دهد، معافیت مالیاتی متناسب با نرخ‌های پلکانی مشمول مالیات خواهد بود.

به عنوان نمونه: اگر حقوق و مزایای اضافی اعضای رسمی هیئت علمی به مبلغ (۱,۴۴۰,۰۰۰,۰۰۰) ریال برسد، کارانه دریافتی به نرخ‌های معین شده برای درآمد اضافی به این مبلغ (به تفکیک درصدهای بیست (۲۰%)، بیست و پنج (۲۵%) و…) مشمول مالیات خواهد شد.

با توجه به استثناهای اعمال شده در تبصره‌های (۱) و (۲) ماده ۸۶ قانون مالیات‌های مستقیم از بند (الف) تبصره ۱۲ یادشده، اصولاً تمامی احکام تبصره‌های (۱) و (۲) ماده یک قانون اصلاحی مرتبط با ماده ۸۶ قانون مالیات‌های مستقیم، که شامل نرخ‌ها و سایر مفاد، در سال ۱۴۰۲ همچنان به کار خواهند پرداخت.

از آنجا که درآمد حقوقی قضات از نرخ‌های مقرر در بند (الف) تبصره ۱۲ قانون بودجه سال ۱۴۰۲ مستثنی شده است، درآمد حقوقی قضات در این سال مشمول مقررات ماده ۸۵ قانون مالیات‌های مستقیم خواهد بود و پس از اعمال معافیت مالیاتی در سال ۱۴۰۲ (تا حداکثر ۷ برابر این مبلغ، معادل ۳,۳۶۰,۰۰۰,۰۰۰ ریال)، مشمول مالیات با نرخ ۱۰ درصد (%۱۰) و نسبت به میزان مازاد بر آن مشمول مالیات با نرخ ۲۰ درصد (%۲۰) خواهد بود.

 

میزان معافیت مالیات عیدی سال 1402 چه مبلغی است؟

معافیت مالیات عیدی در سال ۱۴۰۲ بر اساس قوانین و مقررات، به این شکل است که افرادی که میزان عیدی دریافتی آن‌ها کمتر از ۱۰ میلیون تومان است، از پرداخت مالیات عیدی معاف می‌شوند. اما افرادی که مبلغ عیدی دریافتی آن‌ها بیش از ۱۰ میلیون تومان است، باید مالیات عیدی پرداخت کنند. طبق بند ۹ ماده ۹۱ ق.‌م.‌م، معافیت مالیاتی به اندازه یک دوازدهم مالیات‌های مشمول ماده ۸۴ ق.‌م.‌م بدون در نظر گرفتن مدت کارکرد در طول سال برای عیدی سالانه یا پاداش آخر سال اعمال می‌شود. این معافیت مالیاتی به پرداختی‌های عیدی یا پاداش آخر سال که در بخش‌های دولتی و خصوصی دریافت می‌شود، اعمال می‌شود و درآمد حاصل از آنها مشمول مالیات است. توجه داشته باشید که معافیت مالیاتی بر اساس درآمد سالانه باید محاسبه و اعمال شود، به عبارت دیگر معافیت مالیاتی بر اساس میزان درآمد در طول سال تعیین می‌شود.

1 × (12 ÷ معافیت مالیاتی سالانه) = معافیت عیدی و پاداش پایان سال

1 × (12 ÷ 1,200,000,000) = معافیت عیدی و پاداش پایان سال

ریال 100,000,000 = معافیت عیدی و پاداش پایان سال

 

 

موارد مشمول مالیات حقوق + قوانین مالیات بر درآمد حقوق

تمام افرادی که به هر شکلی در حال انجام فعالیت‌های کاری هستند و در ازای آن حقوق دریافت می‌کنند و مشمول بیمه اجتماعی هستند، باید بخشی از درآمد خود را به عنوان مالیات حقوقی به وزارت اقتصاد و دارایی پرداخت کنند. نرخ مالیات حقوقی سالانه متغیر است و بر اساس دستورالعمل‌هایی که به تمام کارفرماها و شرکت‌های اقتصادی ارائه می‌شود، اعلام می‌گردد. کارفرما موظف است مبلغ مالیات تعلق گرفته به حقوق و مزایای کارکنان خود را کسر کرده و مبلغ مالیات مربوط به حقوق کارکنان را به حساب مخصوص وزارت امور اقتصادی و دارایی واریز نماید.

برای آشنایی با تمام مقررات مربوط به مالیات بر درآمد حقوق، لازم است که مواد ۸۲ تا ۹۲ قانون مالیات‌های مستقیم را مطالعه و مورد توجه قرار دهید. فهرست کامل و جامع موارد مشمول مالیات حقوقی در سال ۱۴۰۲ شامل ۶۶ عنوان است که در زیر آورده شده‌اند

 

نتیجه گیری

با توجه به پیچیدگی‌ها و تغییرات مداوم در قوانین و مقررات مالیاتی، دانشجویان و علاقمندان به این زمینه می‌توانند از طریق شرکت در دوره‌های آموزشی ارزشمندی همچون “دادرسی مالیاتی و لایحه‌نویسی” که توسط موسسه آموزش حسابداری رهبر حساب ارائه می‌شوند، به تسلط بر مفاهیم و ابزارهای لازم جهت مدیریت بهتر این حوزه پیشرفت کسب کنند. دوره آموزش دادرسی مالیاتی و لایحه نویسی با تدریس مفاهیم کلیدی در حوزه دادرسی مالیاتی و لایحه‌نویسی، به دانشجویان کمک می‌کنند تا نه تنها بتوانند مسائل مالیاتی را به طور دقیق درک کنند، بلکه بتوانند نقش مؤثری در ارتقاء اصول شفافیت و انصاف مالیاتی ایفا کنند. این تجربه آموزشی می‌تواند در آینده‌ی حرفه‌ای آن‌ها اثرگذار باشد و به توسعه کاری در زمینه مالیات حقوقی کمک نماید.