در این بخش از مقالات آموزشی حسابداری رایگان که توسط موسسه آموزش حسابداری رهبرحساب تهیه و تدوین شده است، به بررسی جدیدترین نوع چک بانکی یعنی ‘چک صیاد’ میپردازیم. این نوع چک که تحت نظارت مستقیم بانک مرکزی و بانکهای کشور صادر میشود، با رنگ بنفش و شناسه صیادی، از چکهای سنتی متمایز است.
ما در این مقاله، به توضیح مفهوم این نوع چک، مزایا و تفاوتهای آن با چکهای قدیمی، نحوه استفاده از سامانه صیاد، روشهای دریافت، انتقال و استعلام این نوع چک میپردازیم. امیدواریم این مطالب، به شما کمک کند تا بهتر با این نوع چک و امکانات آن آشنا شوید. همراهی شما تا انتهای مطلب، بسیار ما را خوشحال میکند.
چک صیاد بهعنوان جدیدترین نوع چک در بازار مالی ایران مطرح است. از ابتدای سال 1400، این نوع چک تحت نظارت سامانه صیاد و با کد شناسه یکتا 16 رقمی، توسط بانک مرکزی عرضه میشود. این کد شناسه، تمامی فعالیتهای مرتبط با چک از جمله انتقال و ثبت آن در سامانه صیاد را پوشش میدهد.
با استفاده از این سیستم، تمامی مراحل مرتبط با چک صیاد از طریق شناسه یکتا امکانپذیر است. این نوع از چک به دلیل ویژگیهای خاص و ساماندهی موثر توانسته است در بازار مالی ایران جایگاهی خاص برای خود بیابد.
یکی از مهمترین تفاوتها بین چک صیاد و چکهای قدیمی مرتبط با مسئله اعتبار است. در چکهای قدیمی، اعتبار فرد برای دریافت چک آنقدر مورد توجه نبود. افراد میتوانستند حتی با وجود چک برگشتی، از شعب بانکی دسته چک دریافت کنند. اما در مورد این صیاد، برای درخواست این نوع چک، فرد نیاز به حداقل دو سال سابقه بانکی با کارکرد بالا دارد. همچنین، اگر دارای چک برگشتی است، باید ابتدا سوءاثرات آن را رفع کند.
واضح است که شعب بانکی، تنها واسطهای است که برای ثبت درخواست چک در سامانه صیاد معتبر است.
– رنگبندی: ترکیبی از نوارهای بنفش و صورتی بهعنوان رنگ اصلی این چک مشخص میشود.
– شناسه یکتا: شناسهای 16 رقمی در بخش بالای سمت چپ چک که اختصاصی برای هر چک صیاد است.
– بیان محتوای ثبت: داخل چک ، عبارتی درج میشود که میگوید: «کارسازی این چک منوط به ثبت صدور، دریافت و انتقال آن در سامانه صیاد است».
– ابعاد: اندازه این چک بهصورت استاندارد 170 در 85 میلیمتر است.
– جنس و کاغذ: ورق این چک از جنس کاغذ واتر مارک مولتی تن با آرم شرکت سهامی چاپخانه دولتی ایران تهیه شده که در مقابل نور و نور مستقیم، خصوصیتهای خاصی را نشان میدهد.
بر طبق ماده 23 قانون صدور چک، فردی که دارندهی چک است، میتواند در صورت عدم وصول مبلغ چک در زمان معین و پایبند به شرایط تعیینشده در این ماده، از طریق دادگاه دستور صدور اجرائیه را برای دریافت وجه معوق و یا از طریق وکیل خود اقدام کند. این اجازه به دارندهی چک میدهد که بدون نیاز به مراحل قضایی، مستقیماً به دادگاه مربوطه مراجعه کرده و از واحد اجرایی دادگاه برای دریافت وجه مطالبه خود استفاده نماید.
🔹 اختصاص شناسه یکتا به هر چک جهت استعلام وضعیت حساب دارنده چک
🔹 کاهش تعداد چکهای برگشتی با امکان بررسی وضعیت مالی صادرکننده چک
🔹 حذف نیاز به مراجعه به شعب بانک برای صدور دسته چک و جلوگیری از تبانی با مسئولین شعبه
🔹 یکنواختی در ویژگیهای ظاهری چکهای صیاد، به جز لوگوی بانک
🔹 امکان وصول چک در تمامی بانکهای کشور
🔹 تعیین سقف مبلغ چک توسط سامانه صیاد جهت جلوگیری از صدور چکهای بیش از امکانات مالی صادرکننده
🔹 حذف صدور چک به وجه حامل و کاهش مسائل مرتبط با سرقت چک
🔹 نبود چکهای بدون امضا
🔹 برگشت چک در زمان تعیینشده پس از احراز ناموجودی مالی دارنده چک
– ارائه مدارک مالکیت یا شغل متقاضی
– عدم وجود تاریخچه نامناسب چک یا برگشتی در گذشته
– امتلاک یک حساب بانکی قرض الحسنه فعال با حداقل دو سال فعالیت
– در صورت نیاز به دریافت فوری دسته چک، میتوان با موجودی حداقل 5 میلیون تومان در حساب بلندمدت که حداقل 6 ماه از تاریخ افتتاح گذشته باشد، با تأیید مدیر شعبه، دسته چک دریافت نمود.
– داشتن حداقل 10 سال فعالیت برای شرکت مورد نظر
– امتلاک یک حساب بانکی جاری با حداقل یک سال فعالیت
– عدم تغییر محل شرکت بیش از دو بار در 10 سال گذشته
– برای شرکتهای غیردولتی، داشتن یک سپرده بلندمدت با اعتبار حداقل 50 میلیون تومان که حداقل 6 ماه از افتتاح گذشته باشد.
♦️ ارسال شناسه ۱۶ رقمی به سرشماره 701701 (قالب پیامک: “کد ۱۶ رقمی صیادی*۱*۱”)
♦️ سامانه بانک مرکزی از طریق وبسایت www.cbi.ir
♦️ استفاده از اینترنت بانک یا برنامههای موبایلی
سفید: بدون چک برگشتی یا در صورت وجود، رفع سوءشده است.
زرد: یک چک برگشتی یا حداکثر ۵ میلیون تومان تعهد برگشتی وجود دارد.
نارنجی: دو تا چهار چک برگشتی یا ۲۰ میلیون تومان تعهد برگشتی دارد.
قهوهای: بین پنج تا ده چک برگشتی یا ۵۰ میلیون تومان تعهد برگشتی دارد.
قرمز: بیش از ده چک برگشتی یا بیش از ۵۰ میلیون تومان تعهد برگشتی وجود دارد.
با توجه به قوانین جدید، در صورتی که دارنده چک صیاد متوجه کمبود موجودی در حساب صادرکننده چک شود، میتواند از بانک خود درخواست صدور گواهی عدم پرداخت یا کسری موجودی کند. بانک مربوطه باید جزئیات کامل مربوط به چک را در سامانه چکهای برگشتی بانک مرکزی ثبت کند و با دریافت یک کد رهگیری، این کد را بر روی گواهیهای مورد نظر قید نماید.
سپس، دارنده گواهی عدم پرداخت و چک برگشتی، میتواند به دفتر خدمات الکترونیک قضایی و ثبت دادخواست مراجعه کرده و بدون دریافت حکم و قطعیت آن، از دادگاه مربوطه برای درخواست صدور اجراییه بابت وجه چک اقدام کند.
نتیجه گیری
“چک صیادی” به عنوان یک سیستم نوین صدور چک، امکاناتی را برای کاربران فراهم میکند که از سیستم های قدیمیتر جلوتر هستند. این سیستم امکاناتی چون استعلام آنلاین، ثبت الکترونیکی چکها، انتقال چک، و امکان برگشت چک را فراهم میکند. با ارائه مزایا از جمله امنیت بالا، کاهش چک برگشتی، و امکان استعلام اعتبار صادرکننده چک، این سامانه بهبود قابل توجهی در عملکرد و امنیت ابزارهای مالی فراهم میآورد.
همچنین با ارائه دورههای آموزشی مانند “دوره آموزش اصول حسابداری” و “دوره آموزش سامانه مودیان مالیاتی“، موسسه آموزش حسابداری رهبرحساب علاوه بر ارائه محتوای مفید در زمینه حسابداری، امکاناتی را نیز برای دانشجویان به ارمغان میآورد که میتواند به بهبود دانش و مهارتهایشان در این زمینه کمک کند.
به طور کلی، سامانه صیادی به عنوان یک ابزار نوین مالی، علاوه بر ایجاد سهولت و امنیت در صدور و استفاده از چکها، امکانات جذابی برای کاربران خود فراهم میکند و نقش مهمی در بهبود سیستم مالی کشور دارد.