اشخاص حقیقی و حقوقی باید گزارشها و رویدادهای مالی خود را قالب اظهارنامه عملکرد در بازه های زمانی مشخص تهیه کنند. سپس براساس آن مالیات خود را پرداخت کنند. آنها باید مبالغ سود و زیان خود را در قالب انواع اظهارنامه های مالیاتی تسلیم سازمان امور مالیاتی‌کنند. در قانون مالیاتی انواع مختلفی از اظهارنامه های مالیاتی برای مودیان در نظر گرفته شده که شامل موارد ذیل است:
یکی از مهم‌ترین اظهارنامه های مالیاتی، اظهارنامه عملکرد می‌باشد و منظور از آن بررسی نتایج فعالیت های تجاری در یک دوره معین است. در حقیقت اظهارنامه عملکرد بیان‌کننده هزینه‌ها، دارایی‌ها، بدهی‌ها، سرمایه، معافیت ها و درآمد هایی است که مشمول مالیات هستند. از جمله موارد دیگری که در اظهارنامه مالیاتی عملکرد دارایی به آن اشاره می‌شود، درباره بخشودگی های مالیاتی و سایر اطلاعات مربوط به اشخاص حقیقی و حقوقی مانند محل زندگی و نوع کسب‌وکار آنها می‌باشد. از دلایل مهمی که اهمیت این نوع اظهارنامه مالیاتی را نشان می دهد، این است که اگر افراد حقوقی یا حقیقی در هنگام ارسال اظهارنامه اطلاعات نادرستی را ثبت کنند با جرایم مالیاتی مواجه خواهند شد و مجبور می شوند مالیات بیشتری به سازمان امور مالیاتی پرداخت کنند.
در دوره آموزشی اظهارنامه عملکرد، یکی از سوالاتی که ذهن اغلب شرکت کنندگان مانند صاحبان مشاغل، کسب و کارها، مدیران، حسابداران و کارشناسان مالی را درگیر کرده، این است که چه کسانی باید اظهارنامه مالیاتی عملکرد را تکمیل کنند. بر اساس گروه بندی، دو دسته از افراد هستند که باید اظهارنامه مالیاتی را تکمیل و در اختیار ادارات مالیاتی قرار دهند. آنها در دو گروه افراد حقیقی و حقوقی جای می گیرند. بر اساس ماده ۹۵ قانون مالیات‌های مستقیم، همه اشخاص حقیقی که دارای درآمد، شغل و کسب وکاری هستند، باید در پایان سال مالی نتیجه عملکرد خود را به سازمان امور مالیاتی اعلام نمایند. اشخاص حقوقی نیز بعد از ثبت شرکت موظف هستند طبق ماده ۱۱۰ قانون مالیات‌های مستقیم اظهارنامه عملکرد خود را تهیه و در قالب ترازنامه سود و زیان به سازمان امور مالیاتی تسلیم نمایند.
شخص حقیقی و حقوقی جزو اصطلاحات رایج در حقوق اداری است. این دو مفهوم از نظر حقوق و تکالیف تقسیم بندی می شوند. شخص حقیقی به عنوان شخص طبیعی شناخته می شوند و به کسی اشاره دارد که چهار رویداد تولد، ازدواج، طلاق و مرگ برای او ثبت می شود. از نظر قوانین مالیاتی، مالیات اشخاص حقیقی به این شکل محاسبه می شوند که آنها باید هزینه های کسب و کار خود را از درآمدهای کسب شده کسر کنند و سپس بر اساس سود بدست آمده، اظهارنامه عملکرد خود را به سازمان امور مالیاتی اعلام نمایند. اشخاص حقیقی برای پرداخت مالیات، در سه گروه شغلی قرار می گیرند. میزان مالیات پرداختی افراد حقیقی بستگی به این دارد که آنها در کدام یک از گروه های شغلی جای می گیرند. مواد قانونی 93 تا 103 قانون مالیات های مستقیم به اشخاص حقیقی اختصاص دارد. نرخ مالیات اشخاص حقیقی از 15 تا 25 درصد متغیر است. طبق ماده 84 اشخاص حقیقی از معافیت های مالیاتی برخوردار هستند.
اشخاص حقوقی به تمام موسسه ها، شرکت ها و کسب و کارهایی اشاره دارد که دارای شخصیتی مستقل از صاحبان شرکت ها و بنگاه های اقتصادی دارند. وظایف مالیاتی اشخاص حقوقی، بر طبق مواد قانونی 105 تا 118 قانون مالیات های مستقیم معین می شود. نرخ مالیاتی این گروه از افراد 25 درصد تعیین شده است. آنها 4 ماه پس از پایان سال مالی یعنی 31 تیر فرصت ارسال اظهارنامه عملکرد را دارند. بر خلاف افراد حقیقی که از بخشودگی های مالیاتی برخوردار هستند، اشخاص حقوقی برای دیرکردهای مالیاتی، معافیت ندارند.
تمام افراد حقیقی و حقوقی موظف هستند، در پایان سال مالی مدارک مورد نیاز را تهیه و اظهارنامه عملکرد خود را به سازمان امور مالیاتی تسلیم نمایند. شاید برای شما نیز این سوال مطرح شود که چه مدارکی برای ارسال اظهارنامه مالیاتی عملکرد نیاز است. افراد حقیقی و حقوقی در گروه های شغلی مختلفی قرار دارند و ارائه مدارک مورد نیاز برای تکمیل اظهارنامه مالیاتی بستگی به این دارد که در کدام یک از گروه های شغلی قرار دارند. مشاغل در سه دسته قرار دارند و عبارت هستند از:
تکالیف مالیاتی گروه اول مشاغل بر اساس نوع و حجم فعالیت آنها تعیین می شود. گروه اول خود به سه دسته تقسیم می شوند. دسته اول کسانی هستند که مبلغ خرید و فروش کالاهای آنها در 2 سال گذشته بیش از 15 میلیارد تومان است. دسته دوم به اشخاصی اطلاق می‌شود که کارت بازرگانی دارند و در زمینه صادرات و واردات فعالیت می‌نمایند. دسته سوم مشاغل گروه اول به صاحبان کارخانه‌ها، معادن، هتل ها، بیمارستانها، فروشگاه های زنجیره‌ای، صرافی‌ها،کلینیک های تخصصی و معادن اختصاص دارد. این افراد نیز موظف هستند بعد از پایان سال مالی اظهارنامه عملکرد خود را به سازمان امور مالیاتی تقدیم کنند. مهم ترین مدارک مشاغل گروه اول برای ارائه اظهارنامه عملکرد شامل اطلاعات هویتی، تزارنامه، اطلاعات شرکا، موجودی کالاهای اول و پایان دوره، صورت حساب سود و زیان و اطلاعات دفاتر قانونی است.
اظهارنامه عملکرد افراد با درآمد متوسط بر اساس فروش و ارائه خدماتی است که مبلغ آن بیشتر از 5 میلیارد و برابر با 15 میلیارد تومان می باشد. گروه دوم مالیاتی موظف هستند که مدارکی چون اطلاعات هویتی، آدرس، موقعیت مکانی، درآمدهای مشمول بخشودگی های مالیاتی، صورت سود و زیان فروش داخلی و خارجی و اطلاعات بانکی ارائه دهند.
گروه سوم مشاغلی که باید اقدام به پر کردن اظهارنامه عملکرد کنند، کسانی هستند که درآمد آنها در دو گروه اول و دوم قرار ندارد. همچنین افرادی که به تازگی شرکت های تجاری تاسیس کرده اند نیز در این گروه قرار می گیرد. علاوه بر این سه گروه، مشاغل دیگری که باید اظهارنامه مالیاتی خود را تسلیم سازمان امور مالیاتی کنند عبارت است از:
مودیان مالیاتی حقیقی و حقوقی بدون استثناء موظف هستند مالیات های تحت عناوین مالیات تکلیفی و مالیات بر ارزش افزوده را پرداخت نموده و آنها را همراه با اظهارنامه مالیات عملکرد تسلیم سازمان امور مالیاتی کنند.
اگر در بازار سرمایه هستید، با اصطلاحات آن آشنایی دارید. یکی از اصطلاحات رایج، سال مالی است. این مفهوم به یک دوره 12 ماه اشاره می کند که موسسه های تجاری طی آن دوره، باید مواردی چون نرخ خرید و فروش، ظرفیت تولید، هزینه ها، درآمدها و سودآوری شرکت را تعیین کنند. بر اساس قوانین و مقررات مالیاتی، وقتی یک دوره مالی به پایان می رسد، تمام اشخاص حقوقی و حقیقی موظف هستند، اظهارنامه عملکرد خود را به سازمان امور مالیاتی ارسال کنند. به زبان ساده، دوره ای که در آن وضعیت مالی شرکت ها مورد محاسبه قرار می گیرد، سال مالی می گویند. انتخاب یک دوره مالی جزو اولین وظایف افراد حقیقی و حقوقی است و معمولا با یکدیگر فرق می کنند. برای مثال ممکن است شما ماه فروردین را برای سال مالی انتخاب کنید و شرکت های دیگر شهریورماه را به عنوان مبدا در نظر بگیرند.
سال مالی در ایران به انتخاب خود شرکت ها می باشد. معمولا اولین روز پس از پایان سال مالی، دوره جدید مالی شروع می شود. برای مثال اگر شرکتی پایان سال مالی خود را 29 اسفند قرار دهد، شروع سال مالی جدید، یک فروردین خواهد بود. هر چند شرکت ها و موسسه های اقتصادی می توانند در بازه زمانی 3 ماه و 6 ماهه گزارش های مالی خود را آماده کنند؛ اما مشهورترین سال مالی، یک ساله می باشد.
طبق قانون برای ثبت اظهارنامه عملکرد، اشخاص حقیقی و حقوقی به مراجعه حضوری در ادارات و سازمان‌های امور مالیاتی را ندارند. سازمان امور مالیاتی شرایطی را فراهم کرده تا تمامی مودیان مالیاتی بتوانند به صورت اینترنتی و آنلاین مراحل ثبت نام و ارسال اظهارنامه مالیاتی را انجام دهند. کارهایی که اشخاص حقیقی و حقوقی باید انجام دهند عبارت هستند از:
یکی از چالش هایی که مودیان مالیاتی با آن مواجه هستند درباره نحوه ارسال اظهارنامه عملکرد برای کسانی است که شریک تجاری دارند. طبق آن چیزی که در دوره آموزش اظهارنامه عملکرد موسسه آموزشی حسابداری رهبر حساب تدریس می شود، اگر در کسب و کاری دو شریک وجود داشته باشد، هرکدام از شرکا باید به صورت جداگانه به ارسال اظهارنامه عملکرد خود اقدام نمایند.
بر اساس قانون، زمان ارسال اظهارنامه عملکرد برای اشخاص حقیقی و حقوقی مطابق با سال مالیاتی معین می شود. سال مالیاتی به یک سال شمسی گفته می‌شود که از ۱ فروردین شروع و در ۲۹ اسفند پایان می‌یابد. معمولا سال مالیاتی برای اشخاص حقیقی تا پایان اسفند ماه است و مودیان مالیاتی تا 31 خرداد فرصت دارند، اظهارنامه عملکرد سال گذشته را تکمیل و ارسال نمایند. برای اشخاص حقوقی مهلت ارسال اظهارنامه مالیاتی عملکرد تا حدودی متفاوت است. آنها موظف هستند تا پایان تیرماه برای تکمیل و ارسال اظهارنامه خود اقدام کنند.
بر اساس ماده ۱۹۲ و یک قانون مالیات مستقیم، مودیانی که طی بازه زمانی اظهارنامه عملکرد را تکمیل و ارسال نکنند، مشمول پرداخت جریمه هستند. میزان جریمه مالیاتی ۳۰ درصد از مبلغ کل مالیات است. لازم است بدانید که مبلغ جریمه دیرکرد اظهارنامه عملکرد یا عدم پرداخت مالیات در زمان معین شده به هیچ وجه قابل بخشش یا تخفیف نیست. مطابق قانون حتی افرادی که به طور دائم یا برای مدت کوتاهی مشمول معافیت های مالیاتی هستند، موظف می باشند که اظهارنامه خود را به سازمان امور مالیاتی ارسال کنند. ارسال اظهارنامه های مالیاتی اشخاص حقیقی و حقوقی که از مالیات معاف هستند، باعث شفافیت و پیشگیری از اقدامات غیرقانونی و پولشویی می‌شود.
بین نحوه ارسال اظهارنامه عملکرد و کاهش مالیات ارتباط مستقیم وجود دارد. سازمان امور مالیاتی برای تشویق مودیان مالیاتی جهت ارسال به موقع اظهارنامه‌ها قوانین و دستورالعمل‌هایی در نظر گرفته است. برای مثال مودیانی که بتواند به مدت ۳ سال پشت سر هم اظهارنامه های مالیاتی خود را ارسال کنند، سازمان امور مالیاتی در پایان سال سوم ۵ درصد مبلغ مالیات ۳ سال گذشته را تخفیف می دهد.
بعد از اینکه اظهارنامه عملکرد توسط مودیان تکمیل و به سازمان امور مالیاتی ارسال می‌شود، نوبت به بررسی های ممیزان مالیاتی و کارشناسان مالیاتی می‌رسد. ممیزان مالیاتی به مدت یک سال پس از ارسال اظهارنامه های مالیاتی فرصت بررسی های دقیق دارند. بعد از بررسی و تایید، ممیزان مالیاتی ظرف مدت 3 ماه اظهارنامه تایید شده را به مودیان ابلاغ می نمایند تا اگر آنها نسبت به اظهارنامه اعتراضی داشته یا بخواهند مبلغ مالیات را پرداخت نمایند، اطلاع رسانی شود. اگر صاحبان مشاغل نسبت به مبلغ تعیین شده اعتراضی داشته باشند، می‌توانند دلیل اعتراض خود را مطرح و درخواست بررسی مجدد نمایند؛ اما اگر اعتراضی نسبت به اظهارنامه نداشته باشند، موظف هستند به مدت ۳ ماه بعد از ابلاغ، مالیات را پرداخت نمایند.
امور مالی و مالیاتی یکی از دغدغه‌ها و موقعیت‌های بسیار چالش برانگیزی است که اغلب افراد حقیقی و حقوقی با آن مواجه هستند. برخی دستورالعمل ها و قوانین مالیاتی نیاز به تخصص و دانش بیشتری دارند. به‌همین دلیل است که تمام اشخاص حقوقی و حقیقی نیاز دارند از تخصص متخصصان و کارشناسان امور مالیاتی بهره‌مند شوند. آموزش اظهارنامه عملکرد جزو آن دسته از دوره هایی است که تمامی صاحبان کسب و کارها به آن نیاز دارند. شرکت در این دوره ها کمک می کند تا با چالش‌های مالیاتی مواجه نگردید. با توجه به اینکه انواع اظهارنامه های مالیاتی بر اساس درآمدها، بدهی ها، دارایی ها و سرمایه تنظیم می شوند، ورود و خروج تمام اقلام به شرکت ها باید ثبت و در اظهارنامه مالیاتی قید شوند. ارائه اطلاعات ناقص موجب سوء برداشت شده و مودیان متحمل جرایم مالیاتی می‌شوند. اگر در دوره آموزش حسابداری و دوره های آموزشی اظهارنامه عملکرد شرکت داشته باشید، قطعا با چنین چالش هایی مواجه نخواهید شد.
اظهارنامه عملکرد نوعی اظهارنامه مالیاتی است. افراد حقیقی و حقوقی در پایان سال مالی، تمام سود و زیان خود در معاملات و رویدادهای مالی را محاسبه و آن را تسلیم سازمان امور مالیاتی می کنند. به طور کلی میزان مالیات پرداختی توسط اشخاص حقیقی و حقوقی متفاوت است؛ ولی آنها موظف هستند 25 درصد از سود خالص خود را به عنوان مالیات عملکرد، پرداخت کنند. تمامی شرکت ها و صاحبان مشاغل حداکثر تا 4 ماه پس از پایان سال مالی، اظهارنامه مالیاتی خود را به سازمان امور مالیاتی ارائه می دهند. در صورتی که افراد حقیقی و حقوقی در زمان موعد، مالیات را پرداخت نکنند، با جرایم مالیاتی مواجه می شوند. یکی از چالش های مهمی که مودیان مالیاتی با آن مواجه می شوند، قوانین مالیاتی است.
هر سال قوانین و مقررات مالیاتی تغییر کرده و تبصره های زیادی به آن اضافه یا حذف می شوند؛ بنابراین سردرگمی های زیادی برای مودیان ایجاد می کند. یکی از راهکارهای خوب، شرکت در دوره های آموزشی اظهارنامه عملکرد می باشد. موسسه آموزش حسابداری رهبر حساب یکی از بهترین مجموعه هایی است که در این زمینه فعالیت می کند. این مجموعه با داشتن اساتید مجرب دوره های آموزشی جامعی در حوزه هایی چون اصول حسابداری، آموزش صورت های مالی، دوره آموزشی حقوق و دستمزد و دوره آموزشی سامانه مودیان مالیاتی برگزار می کند.
رهبر حساب همان راهیست که شما را در مسیر تبدیل شدن شما به یک حسابدار حرفه ای آموزش و پشتیبانی میکند. از مبتدی تا پیشرفته در کنار شماییم تا شما را به هدف خود که تبدیل شدن به بهترین ورژن از یک حسابدار است برسانیم. رسالت رهبر حساب آموزش حسابداران حرفه ای است
