صفر تا صد معافیت مالیات بر ارزش افزوده

معافیت مالیات بر ارزش افزوده به منظور حمایت از اقشار کم درآمد، برخی کالاها و خدمات را در بر می‌گیرد. چرا که مالیات بر ارزش افزوده به عنوان نوعی مالیات بر مصرف محسوب می‌شود و به طور عمده، افزایش مصرف با خود افزایش پرداخت مالیات را نیز به همراه دارد، سازمان مالیاتی به منظور حمایت از افراد با درآمد کم، معافیت‌هایی برای برخی از کالاها و خدمات ضروری و پرمصرف تعیین کرده است.

با توجه به اینکه مالیات بر ارزش افزوده از مصرف‌کننده نهایی دریافت می‌شود، اجرای این معافیت‌ها در نهایت به نفع افراد جامعه و مصرف‌کنندگان نهایی است. در مقاله “نحوه محاسبه مالیات بر ارزش افزوده“، با روش اجرای قانون مالیات بر ارزش افزوده آشنا شدیم و در این نوشتار، معافیت‌های ارزش افزوده (اقلام معاف از ارزش افزوده) بر اساس آخرین تغییرات قانون دائمی به صورت دقیق‌تر و جامع‌تر بررسی شده است. ما را همراهی کنید.

 

مواد قانونی معافیت مالیات بر ارزش افزوده

مواد قانونی مرتبط با معافیت ارزش افزوده بر اساس مواد ۹، ۱۰، ۱۱ و ۱۲ قانون مالیات بر ارزش افزوده، عرضه کالاها و ارائه خدمات خاص مشمول معافیت از مالیات و عوارض ارزش افزوده می‌شوند. لطفاً توجه داشته باشید که در این مقاله، شماره‌گذاری بندها با متن قانون دائمی ارزش افزوده متفاوت است. با این حال، تمام معافیت‌ها بر اساس جدیدترین قوانین مصوب مالیات بر ارزش افزوده تا تاریخ تیر ماه 1400 تدوین و ارائه شده‌اند.

 

مشاغل معافیت مالیات بر ارزش افزوده

مشاغلی که به تولید یا ارائه کالاها و خدمات معاف از ارزش افزوده مشغول هستند، بر اساس قانون دائمی ارزش افزوده، به عنوان مشاغل معاف از مالیات بر ارزش افزوده شناخته می‌شوند. به عبارت دیگر، تنها کالاها و خدمات معین در این قانون به عنوان موارد معاف از ارزش افزوده محسوب نمی‌شوند؛ بنابراین برای دیگر کالاها و خدمات مشمول ارزش افزوده، پرداخت مالیات و عوارض الزامی است.

 

دوره آموزشی پیشنهادی ما : دوره آموزشی حقوق و دستمزد

 

 

کدام افراد و حوزه‌های کسب و کار معاف از مالیات ارزش افزوده هستند؟

در اسناد قانونی، مشاغل و اصناف معاف از مالیات بر ارزش افزوده به شرح زیر آمده است:

1. کشاورزی و فعالیت‌های مرتبط با آماده سازی و بسته‌بندی محصولات کشاورزی.
2. دامپروری و صنایع مرتبط با تولید و نگهداری دام.
3. همه فروشندگان کالاهای پرمصرف در سبد تغذیه خانوار، از جمله گوشت، مرغ و ماهی، لبنیات، نانوایان، خواربارفروشان، میوه و سبزی فروشان، میادین میوه و تره بار.
4. تولیدکنندگان و عرضه‌کنندگان غذای آماده، همچون رستوران‌های بیرون‌بر.
5. فعالان در حوزه کاغذ و مطبوعات و چاپ.
6. تولیدکنندگان و تامین‌کنندگان مواد اولیه صنایع دستی، از جمله فرش دستبافت.
7. تامین کنندگان لوازم دندانپزشکی، تجهیزات پزشکی و توانبخشی.
8. ارائه‌دهندگان خدمات پیشگیری، تشخیص، درمان و آرامستان‌ها.
9. افراد و شرکت‌های فعال در حوزه بورس، بانک و بیمه.
10. شاغلین در زمینه آموزش، پژوهش و انتشارات.
11. فعالین در زمینه حمل و نقل و لیزینگ.
12. شرکت‌های تامین نیروی انسانی و خدماتی.
13. ارائه‌دهندگان خدمات هتل با سه ستاره و کمتر، و مهمان‌پذیرها.
14. مشاغل مرتبط با تعمیر و نگهداری کالاهای نظامی، دفاعی و امنیتی.

در ادامه به معرفی موارد معاف از ارزش افزوده در زمینه کالاها یا خدمات می‌پردازیم.

 

لیست کالاهای معافیت مالیات بر ارزش افزوده

سازمان مالیاتی کالاها و خدمات معاف از مالیات بر ارزش افزوده را به دقت و با جزئیات مشخص کرده است. در زیر، فهرستی از کالاهای معاف از ارزش افزوده آورده شده است.

1. کشاورزی و موارد وابسته به آن

• کلیه محصولات کشاورزی فرآوری نشده، شامل:
• محصولات خام زراعی و باغی
• گیاهان دارویی
• محصولات مرتعی
• محصولات جنگل (مانند چوب خام)
• محصولات گلخانه (مانند سبزی، صیفی، گل و گیاه و انواع قارچ)

تبصره: فعالیت‌هایی که به فرآوری محصولات مرتبط نمی‌شوند، مشمول مالیات و عوارض فروش نمی‌شوند. بنابراین، فرآوری‌هایی از قبیل بسته‌بندی، انبارداری، نگهداری در دمای مناسب در سردخانه، انجماد، پاک‌کردن، درجه‌بندی و دیگر فعالیت‌های مشابه معاف از مالیات می‌باشند.

 

2. بذر، نشاء، نهال، سم و کود

 

3. آب مصرفی در کشاورزی

 

4. دامپروری و موارد وابسته

دام زنده و خوراک آن، تمامی مواد اصلی مورد استفاده برای تولید دام زنده، به اطلاعات موجود در پروانه صادره توسط وزارت جهاد کشاورزی، پوسال (کمپوست)، کشت بافت و بستر آماده کشت بافت

تبصره: تعریف دام شامل حیواناتی است که برای تغذیه انسان یا دام و همچنین به منظور انجام فعالیت‌های اقتصادی، تولیدی و آزمایشگاهی پرورش داده می‌شوند. این شامل حیواناتی همچون چهارپایان، پرندگان، آبزیان و حشرات می‌شود.

5. کالاهای پرمصرف سبد تغذیه خانواده

کالاهای پرمصرفی که معمولاً در سبد تغذیه تمام خانواده‌ها، به خصوص افراد با درآمد کم، مورد استفاده قرار می‌گیرد، عبارتند از:

• شیر، پنیر و ماست
• تخم ماکیان
• آرد و نان
• انواع گوشت و فرآورده‌های گوشتی، مطابق با لیست سالیانه ارسالی وزارت بهداشت به سازمان مالیاتی
• برنج، حبوبات، سویا و پروتئین سویا
• انواع روغن‌های خوراکی، شامل گیاهی و حیوانی
• شیرخشک مخصوص تغذیه کودکان
• تخم مرغ نطفه‌دار و تبدیل آن به جوجه یک روزه

🔻 نکته مهم

با توجه به بخشنامه معافیت ارزش افزوده شماره 1400/1338256 مورخ 1400/10/4 واردات موارد 1، 3 و 5 ماده 9 قانون دائمی ارزش افزوده (که با موارد 1، 2 و 5 در این مقاله تطابق دارد) مشمول پرداخت ارزش افزوده اعلام شده است.

کالاهای مطبوعاتی و موارد وابسته 6- کالاها و مواد اولیه مرتبط با تولید محصولات چاپ و مطبوعات شامل:

• خمیر کاغذ و کاغذ باطله
• دفتر تحریر
• کاغذ چاپ، تحریر و روزنامه

 

7. نسخه‌های کاغذی و الکترونیکی محصولات انتشاراتی اعم از:

• کتاب
• روزنامه
• مجله و نشریه
• کالاهای سرمایه‌ای

 

 

8. انواع شمش طلا (وارداتی و داخلی) و حواله‌های کاغذی یا الکترونیکی با پشتوانه صد در صد طلا

 

9. دارایی‌های غیرمنقول و انواع حواله‌های کاغذی یا الکترونیکی مبتنی بر آنها

 

10. فرش دستباف و مواد اولیه اصلی آن

دارایی‌های مصرفی در راستای اصل 44 قانون اساسی 11- هرگونه انتقال دارایی به/از صندوق‌های زیر به عنوان آورده غیرنقد شرکا در صندوق‌های سرمایه‌گذاری پروژه ذیل:

• صندوق‌های سرمایه‌گذاری پروژه موضوع قانون توسعه ابزارها و نهادهای مالی جدید؛ به منظور تسهیل اجرای سیاست‌های کلی اصل 44 قانون اساسی مصوب سال 88
• یا شرکت‌های فرعی سرمایه‌گذاری پروژه

تبصره: در صورتی که مالکیت و مدیریت شرکت‌های فرعی متعلق به صندوق‌های سرمایه‌گذاری موضوع قانون توسعه ابزارها و نهادهای مالی جدید باشد؛ انتقال دارایی به/از شرکت‌های فرعی، صرفا در راستای اجرای پروژه و مرتبط با وظایف صندوق‌های مذکور، مشمول مالیات و عوارض نمی‌شود.

 

12. هرگونه انتقال دارایی از/به نهاد واسط موضوع قانون توسعه ابزارها و نهادهای مالی جدید به منظور تسهیل اجرای سیاست‌های اصل 44 قانون اساسی

 

13. رادار و تجهیزات کمک ناوبری هوانوردی، تجهیزات نظامی و اطلاعاتی بر اساس بندهای پ، ت و ث ماده 119 قانون امور گمرکی

تبصره: معافیت این ماده برای اقلام موضوع بند پ ماده 119 با تایید وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح قابل اعمال است.

 

14. تجهیزات و اقلام با کاربرد صرفاً دفاعی، نظامی، انتظامی، امنیتی و اطلاعاتی؛ مطابق با لیست پیشنهادی وزارت دفاع که به تصویب هیئت وزیران می‌رسد.

 

15. انواع دارو و واکسن (انسانی و دامی)، لوازم مصرفی درمانی و لوازم توانبخشی

 

16. کالاهای وارده همراه مسافر برای استفاده شخصی تا میزان معافیت مقرر طبق قانون امور گمرک

 

17. صنایع دستی تولید داخل، موضوع ماده 1 قانون حمایت از هنرمندان، استادکاران و فعالان صنایع دستی مصوب سال 1396؛ مطابق با لیست سالیانه ارسالی وزارت میراث فرهنگی به سازمان مالیاتی

 

معافیت ارزش افزوده برای کالاهای وارداتی به سه دسته تقسیم می‌شود:

1. کالاهای با واردات و عرضه معاف

• شماره 4 (دامی)
• شماره 6 (مواد اولیه چاپ و مطبوعات)
• شماره 7 (محصولات انتشاراتی)
• شماره 8 (شمش طلا)
• شماره 10 (فرش دستباف)
• شماره 13 (رادار و تجهیزات ناوبری)
• شماره 14 (تجهیزات دفاعی و امنیتی)

 

 

2. کالاهای با واردات مشمول و عرضه معاف

• شماره 1 (محصولات کشاورزی)
• شماره 2 (بذر و نشا و موارد وابسته)
• شماره 5 (کالاهای پرمصرف)

 

کالاهای مشروط

• واردات واکسن و لوازم درمانی و توانبخشی:
• الف) اگر با تایید وزارت بهداشت، مشابه داخلی نداشته باشد: معاف
• ب) اگر تولید داخلی ناکافی باشد: مشمول 3% مالیات و عوارض

 

عرضه این کالاها در داخل کشور معاف از مالیات و عوارض است.

4. واردات کالاهای اهدایی:

   • واردات کالاهای اهدایی به صورت بلاعوض به سازمان‌ها دولتی، با تایید مراجع ذی‌ربط و دریافت مجوز از آنها، از پرداخت مالیات و عوارض معاف است.

نکات مهم

♦ برای اعمال معافیت‌های مالیاتی در زمینه مواد خوراکی، ضرورت دارد گواهی سلامت از مراجع قانونی مرتبط دریافت گردد.

♦ اطلاق معافیت‌های ارزش افزوده باید به روش‌های متنوعی اطلاع رسانی شود، از جمله اعلام آن در سامانه سازمان مربوطه یا درج بر روی محصولات به منظور آگاهی عموم مردم.

 

معافیت ارزش افزوده برای خدمات

معافیت‌های ارزش افزوده شامل ارائه برخی از خدمات نیز می‌شود و برخی از این موارد جدیداً به این لیست افزوده شده‌اند. در زمینه معافیت‌های ارزش افزوده خدمات به نکات زیر توجه داشته باشید:

1. خدمات پیشگیری و درمانی، توانبخشی و حمایتی مربوط به انسان و دام
2. خدمات مرتبط به عملیات بانکی، مالی، اعتباری، سرمایه‌گذاری و … مرتبط با بانک‌ها، قرض‌الحسنه‌ها و موسسات مالی و اعتباری
3. خدمات مرتبط به انواع بیمه، بازارهای سرمایه و نقل و انتقال سهام و واحدهای سرمایه‌گذاری
4. خدمات آموزش، پژوهش و انتشارات با مجوز از مراجع ذی‌صلاح
5. خدمات مرتبط به انواع روش‌های حمل و نقل و سود حاصل از تسهیلات لیزینگ
6. خدمات ارائه شده توسط شرکت‌های انسانی و خدماتی و شارژ دریافتی شرکت‌های خدماتی بابت ارائه خدمات
7. خدمات پذیرایی در هتل‌های 3 ستاره و پایین‌تر، مهمان‌پذیرها و سایر مراکز اقامتی
8. خدمات مرتبط نصب، تعمیر و نگهداری کالاهای نظامی، دفاعی، امنیتی
9. خدمات مرتبط به انواع سود، جریمه، کمک‌های دولتی، تامین سرمایه نقدی یا غیرنقدی و مواردی از این قبیل

 

دوره آموزشی پیشنهادی ما : دوره آموزشی اصول حسابداری و نرم افزار هلو

 

موارد خاص معافیت مالیات بر ارزش افزوده

الف) معافیت صادرات کالا و خدمات ♦ صادرات کالاها به خارج از کشور، از طریق مبادی خروجی رسمی با ارائه پروانه سبز گمرکی یا برگ خروجی صورت می‌پذیرد.

♦ صادرات خدمات به خارج از کشور نیز، از طریق مبادی خروجی رسمی با ارائه قرارداد مربوط و گواهی انجام کار (که تاییدیه نزدیک‌ترین نمایندگی ایران در کشور مقصد را شامل می‌شود) یا گواهی ارزآوری (که تاییدیه بانک مرکزی را دارد) همراه با سایر اسناد و مدارک مثبته صورت می‌پذیرد.

♦ صادرات کالا و خدمات از قلمرو گمرکی سرزمین اصلی به مناطق آزاد تجاری – صنعتی، خارج از نقاط جمعیتی که دارای تراز تجاری مثبت باشند، ممکن است مشروط به تایید گمرک باشد، ولی تضمین می‌شود که محصوریت آنها به صورت سالیانه توسط گمرک اعلام گردد.

ب) معافیت خدمات معاوضه فرآورده‌های نفتی خدمات معاوضه (سوآپ) نفت خام، فرآورده‌های نفتی، گاز طبیعی و برق؛ به فرآورده‌های نفتی از قبیل بنزین، نفت کوره، نفت سفید، گاز مایع و سوخت هوایی اشاره دارد.

 

 

تبصره 1: فروش کلیه فرآورده‌های تولیدی شرکت‌های پالایش به هر یک از انواع زیر، صادرات محسوب می‌شود:

♦ فروش سوخت‌های هوایی به شرکت‌های هواپیمایی خارجی در فرودگاه‌های داخلی

♦ فروش سوخت در جایگاه‌های مستقر در نواحی مرزی کشور

♦ فروش سوخت با پروانه صادراتی گمرک ایران به کشتی‌ها (بنکرینگ)

تبصره 2: مالیات و عوارض خرید برای صادرات مواد خام و مواد اولیه که در فهرست ماده 141 ق.م.م ذکر شده‌اند، مسترد نخواهد شد.

تبصره 3: خدماتی که توسط اشخاص مقیم ایران (اشخاص حقیقی یا حقوقی ایرانی یا شعب شرکت‌های خارجی مقیم ایران) ارائه می‌شود، بدون توجه به اینکه محل مصرف خدمات یا مقصد خدمات داخل باشد یا خارج از کشور، مشروط بر اینکه مستقیم یا غیرمستقیم، ارز حاصل یا وارد کشور شود، صادرات محسوب می‌شود.

 

 

معافیت مربوط به کالاها و خدمات مرتبط با مسافران و سفرهای خارجی

پرداخت مالیات و عوارض برای موارد زیر، با ارائه صورتحساب الکترونیکی یا اسناد و مدارک مثبته، قابل مسترد شدن است:

• خرید کالاها در داخل ایران که ظرف دو ماه از تاریخ خرید، همراه مسافران (ایرانی یا خارجی) از کشور خارج می‌شود.
• بلیت‌های پروازهای خارجی که توسط گردشگران خارجی از شرکت‌های ایرانی هنگام خروج از کشور خریداری شده است.

 

نتیجه گیری

در این مقاله جامع “صفر تا صد معافیت مالیات بر ارزش افزوده“، موسسه آموزش حسابداری آموزش حسابداری رهبر با دقت به بررسی جزئیات و شرایط معافیت‌های مالیاتی پرداخته است. این مقاله به خواننده امکان مطالعه و درک دقیقی از موارد مختلفی که از این مالیات معاف می‌شوند، فراهم می‌کند.

با توجه به شرح مفصل ارائه شده در مقاله، خواننده قادر است به طور کامل با شرایط و جزئیات معافیت‌ها آشنا شده و درک بهتری از این پروسه حیاتی حسابداری پیدا کند. اطلاعات موجود در مقاله به خواننده کمک می‌کند تا تصمیمات مالیاتی خود را با اطمینان و به دقت بیشتری انجام دهد.

در مجموع، مقاله نه تنها به افزایش دانش حسابداری افراد کمک می‌کند، بلکه به آن‌ها ابزارها و اطلاعات لازم برای بهینه‌سازی مالیات‌های خود را فراهم می‌آورد. این مقاله منبع معتبری برای هر کسی است که به دنبال درک کامل و به‌روز از مفاهیم معافیت مالیات بر ارزش افزوده می‌باشد.